Tuesday, August 30, 2011

သတိ.... အႏၱရာယ္ရွိသည္


ေလာေလာဆယ္
ဒီအေတာအတြင္းမွာ အလုပ္ အရမ္းရွုပ္တယ္။ အလုပ္တစ္ခုထဲ ကို ပဲၿပီးျပတ္ေအာင္လုပ္ေနရတာ မ်ိဳးလဲ မဟုတ္ဘူး။ အလုပ္တခုမၿပီးခင္ ထပ္ခါထပ္ခါ ေပၚလာတဲ့ အလုပ္ေတြကို ရွင္းေနရတယ္။ အဲဒီအလုပ္ ဆိုတာေတြကလဲ ပေရာဂ်က္ေသးေသးေလးေတြလိုမ်ိဳး၊ ပရိုပိုဆယ္ ေတြျပင္ဆင္ရတဲ့ ကိစၥ။ ပရိုပိုဆယ္ တစ္ခု၊ ပေရာဂ်က္ တစ္ခုက ဘေလာက္ပို႕စ္ တစ္ခုေရးေရးေနရသလိုမ်ိဳး ျပင္ဆင္ရတယ္။ ရွာေဖြရတယ္။ ျပဳစုရတယ္။ ေလ့လာရတယ္။ ေနာက္အားလုံးစုံၿပီဆိုမွ ဆက္စပ္ရာ ပုံကေလးေတြ၊ ဇယားကေလးေတြ၊ ဂရပ္ကေလးေတြနဲ႕ ျဖည့္ၿပီး စာလုံးေဖာင့္၊ အေရာင္ကမွ အစ ဆြဲေဆာင္မွဳ႕ ရွိေအာင္ ျပင္ဆင္ရတာ ဆိုေတာ့ တစ္ခုၿပီးေျမာက္ဖို႕ က မနည္းလုံးပန္းရတယ္။ တာ၀န္လဲႀကီးတယ္။ အဓိက က အျမတ္ရေစဖို႕ (profitability) နဲ႕ ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ အခါမွာ သာေနဖို႕ (competitive advantage) ပဲ။ အဲဒီအထဲ မွာ အမ်ားနဲ႕ ယွဥ္ရမယ့္ (Bid) ဆိုတာလိုမ်ိဳး ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း သိလာရရင္ ပိုတာ၀န္ႀကီးတယ္။ ပရိုပိုဆယ္ အားလုံးထဲမွာ ကိုယ္တင္ထားတဲ့ ပရိုပိုဆယ္က သိသာထင္ရွားၿပီး အားလုံးထက္ "သာ" ေနတာမ်ိဳး ပဲျဖစ္ခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူမ်ားထက္ ပိုအားထုတ္ရတယ္။ ပုိၿပီး ျပည့္စုံေအာင္၊ ရွင္းလင္းေအာင္ ျပင္ဆင္ထားရတယ္။ ပရိုပိုဆယ္ တစ္ခုေလာက္မ်ား ၿပီးလို႕ စိတ္တိုင္းက် သြားၿပီဆိုရင္လဲ ကိုယ့္ဖာသာတစိမ့္စိမ့္ ၾကည့္လို႕ မ၀၊ ဖတ္လို႕ မ၀ျဖစ္ေနတတ္္။ ေက်နပ္ေနတာမ်ိဳး။ အဲဒီလို စိတ္တိုင္းက် ေသခ်ာခ်ိန္ၿပီး "လႊတ္" လိုက္တဲ့ က်ည္ဆံကေတာ့ ပစ္မွတ္ ကို "တန္းခနဲ" မွန္တာ မ်ားတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီတေလာ အဲဒါမ်ိဳး ေတြ ဆက္တိုက္ ဆိုသလို လုပ္ေနရတယ္။ အားလုံး တစ္ကိုယ္ေတာ္လုပ္ ၿပီး (one man show) နဲ႕ လဲ ၿပီးတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ ျပည့္ျပည့္စုံစုံ လုပ္ၿပီး အိုင္ဒီယာ နဲ႕ တစ္ကြ အစည္းအေ၀း မွာ လူႀကီးေတြနဲ႕ တိုင္ပင္ရတယ္။ ကုိယ့္အိုင္ဒီယာက ဘယ္လို၊ ဘာေၾကာင့္ ဆိုတာမ်ိဳးကို ရွင္းျပရတယ္။ အဲဒီမွာ ကိုယ္နဲ႕ လူႀကီးေတြနဲ႕ အိုင္ဒီယာ မတူရင္ "သြားေရာ"။ ကိုယ္က ကိုယ့္စိတ္ကူးနဲ႕ အေတြ႕ အႀကံဳနဲ႕ အျမင္နဲ႕ လုပ္ခ်င္ရာ၊ လုပ္သင့္ရာ ကို ရာႏွဳန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လုပ္ထားရင္ အဲဒါ ဘာေၾကာင့္ ဘယ္လို ဆိုတာ သူတို႕ လက္ခံႏိုင္ေအာင္ ရွင္းျပေနရတာ ကိုက ဒီအလုပ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းလို ျဖစ္ေနတာ။ အႏွစ္ခ်ဳပ္ရ ရင္ စိတ္ေရာ လူေရာ မအား မလပ္ျဖစ္ေနရတဲ့ ကာလ ပါပဲ။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘေလာက္ ပို႕စ္ အသစ္မတင္ႏိုင္ေသး တာျဖစ္၏။

***
ဘေလာက္ေဒး အတြက္ အမွတ္တရ တဂ္ (Tag)
ဒါေပမယ့္ တေန႕ က ကိုေအာင္ (ပ်ဳႏိုင္ငံ) ေရးတဲ့ ဘေလာက္ေဒး အတြက္ အမွတ္တရ မွာ ကို္ယ့္ ကို Tag ထားတာရယ္၊ မေလး အိမ့္ခ်မ္းေျမ့ရဲ႕ ဘေလာက္ေန႕ အတြက္အမွတ္တရေလးမ်ား၊ မၿဖိဳး ေရးတဲ့ ဘေလာ့ေဒးမွာ ရယ္ရယ္ေမာေမာ၊ ဆရာကိုဟန္ၾကည္ ရဲ႕ ဘေလာက္ေဒး၊ ကိုညီလင္းသစ္ ရဲ႕ Blay Dog အမွတ္တရ စသည္ျဖင့္ စသည္ျဖင့္ ဘေလာက္ ေန႕ အမွတ္တရ အေတြ႕ အႀကံဳေလးေတြ ေပ်ာ္စရာ ၿပံဳးစရာ ၊ ခ်စ္ခင္ႏွစ္လို ဖြယ္ရာေလးေတြ ဖတ္ရေတာ့ မျဖစ္မေနေရး ခ်င္တဲ့ စိတ္ရဲ႕ တြန္းအား ေၾကာင့္ အခ်ိန္မီွ ေရးျဖစ္ပါတယ္။ အမွတ္တရ တဂ္ တဲ့ ကိုေအာင္ (ပ်ဴႏိုင္ငံ) ကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့ တ့ဲ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ အားကစားဂ်ာနယ္ တစ္ခုမွာ အြန္လိုင္းအယ္ဒီတာ လုပ္တဲ့ လူငယ္တစ္ေယာက္ ကစၿပီး မိတ္ဆက္ေပးလို႕ BLOG ဆိုတာကို သိလာရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက လဲ blog ဆိုတာ free website လို႕ပဲ လြဲမွားစြာ မွတ္သားမိခဲ့ပါတယ္။ ဘေလာက္ ဆိုတာ မသိခင္ကတည္း က ခရီးသြားလုပ္ငန္း နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ website အနည္းငယ္ကို content development လုပ္ခဲ့တဲ့ အေတြ႕ အႀကံဳ ရွိဖူးေတာ့ free website သေဘာမ်ိဳး ဆိုၿပီး စိတ္ထဲမွာ အေလးအနက္ မထားျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ သူငယ္ခ်င္း ဧည့္လမ္းညႊန္ တစ္ေယာက္ အတြက္ေတာင္ အေကာင့္တစ္ခုလုပ္ေပးေတာ့ သူက သူ႕ လိပ္စာကဒ္ထဲ ေတာင္ ထည့္ရုိက္လို႕။ :)

တကယ္တမ္း ကိုယ့္ဘေလာက္ ကို စ လုပ္ျဖစ္တာက က ၂၀၀၇ ေလာက္က်မွ လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆုံး နာမည္ ေရြးေတာ့ Asian Tour Operator လား Asia Tour Operator လားမမွတ္မိေတာ့ပါဘူး။ ပိုဆိုးတာက အစမ္း test လုပ္ထားတာလြဲလို႕ ဘာမွ ဆက္မလုပ္ျဖစ္ေတာ့ပဲ အၾကာႀကီးေနမွ ဆက္လုပ္ခ်င္လို႕ Login လုပ္ေတာ့ password မမွန္တာလား domain ကပဲ မွားေနတာလား တခုခု အလြဲႀကီးလြဲေနလို႕ ဘာမွ ဆက္လုပ္လုိ႕ မရေတာ့ပါဘူး။ :)

ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ ေရာက္ေနေတာ့ အေဖာ္ျပဳစရာ ဆိုလို႕ ဖတ္စရာ သတင္းဌာန၀က္ဆိုဒ္ေတြနဲ႕ ဘေလာက္ေတြ ကိုပိုၿပီး ဖတ္ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘေလာက္ေတြကို စြဲစြဲလမ္းလမ္း စဖတ္ျဖစ္တာ ကေတာ့ ညီလင္းဆက္၊ သင္ကာ၊ ေမာင္လွ၊ မခင္မင္းေဇာ္ ၊ မေက၊ ခြန္ျမလွိုင္၊ ႏိုင္းႏိုင္းစေန၊ သက္ပိုင္သူ၊ NC Diary၊ ဒီကိုလာ၊ တီတီဆြိ၊ We She Me၊ ကလူသစ္၊ ကလိုေစးထူး၊ ကိုရန္ေအာင္၊ ေဒါက္တာလြန္းေဆြ၊ ကိုေပါ ရဲ႕ ပိေတာက္ရိပ္၊ နစ္ေနမန္း၊ ကိုရင္ေနာ္ခင္ေလးငယ္၊ see and be seen၊
sonata-cantata (ကိုဧရာ၊မသီတာ)၊ ပန္ဒိုရာ၊ အိမ့္ခ်မ္းေျမ့၊ သက္ေ၀၊ ႀကံဳရဆုံရ နိဗၺာန ဘ၀၊ ကိုမိုးသီး၊ ဒီေရ၊ အာဇာနည္ ၊ sosegadoတည္ၿငိမ္ေအး အစရွိတဲ့ ဘေလာက္ေတြ ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ နာမည္ေတြခ်ေရး ရတာ ေတာ့ ေလာေလာဆယ္ မွတ္သေလာက္ သာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ဖတ္စရာတပုံတပင္။ ဘေလာက္တစ္ခုကို ကိုဖတ္ေနရင္း နဲ႕ အဲဒီဘေလာက္ရဲ႕ ဆိုဒ္ဘားမွာ တျခား ဘေလာက္တစ္ခု ရဲ႕ ပို႕စ္ (စိတ္၀င္စားစရာ ျဖစ္ေနရင္) လင့္ေတြ ကိုကလစ္ လုပ္ၿပီး သြားဖတ္လိုက္ တာပါဘဲ။ ဘေလာက္နာမည္ ေတြေရးသူ ေတြ အစကေတာ့ သိပ္ စိတ္၀င္တစား မွတ္မထားျဖစ္ပါဘူး။

အဲဒီမွာ ျပႆနာရွိတာ က အရင္ဖတ္ထားတာရဲ႕ အဆက္ ဒါမွမဟုတ္ ဆက္စပ္တာ ေလးေတြ ဆက္ဖတ္ခ်င္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ေဒါင္းေတာက္ ေအာင္ျပန္ရွာရပါေတာ့တယ္။ ဘယ္ဘေလာက္က၀င္မိ ၿပီး ဘယ္လိုေရာက္သြား တယ္ဆိုတာ မမွတ္မိရင္ ျပန္ရွာဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။ အဲဒီမွာ အႀကံရၿပီး ဖတ္ေကာင္းတဲ့၊ ကိုယ္စိတ္၀င္စားတဲ့ ဘေလာက္ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္စိတ္၀င္စား တဲ့ ဘေလာက္လင့္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ ဘေလာက္ ေတြကို Bookmarks လုပ္ထားလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီကစၿပီး ဘေလာက္ေတြကို ေဒါင္းေတာက္ေအာင္ ျပန္ရွာစရာ မလိုေတာ့ ဘဲ ဖတ္ခ်င္တာေလးေတြေရြးၿပီး ကလစ္ လုပ္ လိုက္ဖတ္ေနလိုက္ ရုံပါပဲ။

အလုပ္ကေလး နဲနဲပါးတာနဲ႕ ဘေလာက္ေတြ ကိုကလစ္လုပ္ၿပီး ေလွ်ာက္ဖတ္ ေနျဖစ္ပါတယ္။ ဖတ္ရင္းနဲ႕ ကြန္မန္႕ အရမ္းေပးခ်င္တဲ့ ပို႕စ္ ေတြဘေလာက္ ေတြ ကိုလဲ ဘယ္လိုေပးရမွန္းမသိလို႕ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာလို မရိုက္တတ္လို႕ အသာေလး မခ်င့္မရဲနဲ႕ တပ္ေခါက္ ျပန္ခဲ့ရတာခ်ည္းပါပဲ။ တေန႕ မွာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ Operation Department က မေလး တစ္ေယာက္ ကိုယ့္စားပြဲကုိ လာတုန္း ကိုယ္ဘေလာက္ ဖတ္ေနတာ ေတြ႕ ေတာ့ "ေအာ္.. မင္းလဲဘေလာက္ ဖတ္ေနတယ္.. ဟုတ္စ" ဆိုၿပီး စပ္ၿဖဲၿဖဲနဲ႕ လာေျပာပါတယ္။ ကိုယ့္ ကို ေ၀ဖန္ခ်င္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ ၀ါသနာ တူတာခ်င္း လာေတြ႕ ေနတယ္ ဆိုတဲ့ ပုံမ်ိဳးမလို႕ ဘာမွမေျပာပဲ ေနလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ ကိစၥရွိလို႕ သူ႕စားပြဲသြားတဲ ့အခါမွ သူလဲ အားတဲ့ အခ်ိန္တိုင္း ဘေလာက္ ဖတ္ေနတာ ေတြ႕ပါတယ္။ မေလးရွားမွာက သတင္းဌာနေတြထက္ ဘေလာက္ေတြက သတင္းေတြ က ပိုယုံရတယ္ဆိုပဲ။ (ဤကား ၄င္း၏အဆိုတည္း)။ :)

ေျပာရမယ္ဆိုရင္ မေလးရွားမွာ ေရာက္စ တစ္ႏွစ္ အေတာအတြင္း ျမန္မာသူငယ္ခ်င္း အသိမိတ္ေဆြ အင္မတန္ရွားပါးပါတယ္။ ျမန္မာလို စကားသံၾကားခ်င္ရင္ ကိုတာရာယား က ျမန္မာဆိုင္ေတြကို သြားရပါတယ္။
မေလးရွားမွာဘယ္သြားသြားၿမန္မာေတြေတြ႕ ေပမယ့္ ဘယ္မွလဲ မေရာက္ျဖစ္၊ မသြားျဖစ္ပဲ ရုံး နဲ႕ အိမ္၊ အိမ္နဲ႕ ရုံးပဲ အသြား အလာရွိပါတယ္။ အဲဒီ အခ်က္ကလဲ ျမန္မာ ဘေလာက္ ေတြကို ပိုမိုခင္တြယ္လာေစတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္ပုံရပါတယ္။ ဘေလာက္ေတြဖတ္ရင္း ဘေလာက္ေရးသူ နဲ႕ ဘေလာက္ ဖတ္သူ၊ ဘေလာက္ေရးသူ အခ်င္းခ်င္း ခင္ခင္မင္မင္ ကြန္မန္႕ ေပးၾက၊ အေၾကာင္းအရာ အေပၚ အေလးအနက္ ေဆြးေႏြး တာေတြ ကိုဖတ္ရ ေတြ႕ရတာ အင္မတန္ သေဘာက်ပါတယ္။ အားလဲက်မိပါတယ္။ သို႕ ပါေသာ္လည္း ျမန္မာစာ ရိုက္ႏွိပ္ျခင္း အတတ္ပညာ ခ်ိဳ႕တဲ့တာေၾကာင့္ ကြန္မန္႕ တာေတြ၊ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳး ေတြမလုပ္ ႏိုင္ပဲ အသာေလး လွည့္ ျပန္ခဲ့ရတာခ်ည္းပါပဲ။

တေန႕မွာ မေလးလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ က မင္းလဲ သူမ်ားဘေလာက္ ေတြခ်ည္းပဲ ဖတ္မေနပဲ ကိုယ္ပိုင္တစ္ခုလုပ္ ၿပီးေရးပါလား တိုက္တြန္းေတာ့ ရုတ္တရက္အိပ္ယာက ႏွုိးလိုက္သလို လင္းခနဲျဖစ္သြားၿပီး ဒီတခါေတာ့ ေသခ်ာလုပ္ေတာ့ မယ္ဆိုၿပီး register ထပ္လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ေတာ့ Asia Tour Operator ေရာ Asian Tour Operator ေရာ domain နာမည္ ႏွစ္ခုလုံး မရေတာ့ပါဘူး။ ဘာနာမည္ ေရြးရမယ္ ေပးရမယ္ ဆိုတာ လဲ လုံး၀ စဥ္းစားလို႕ မရေတာ့ ေနာက္ဆုံး မွာ ေလသူရဲတစ္ဦး၊ ရဲ၀န္ထမ္းတစ္ဦး၊ တရားေရး၀န္ထမ္းတစ္ဦး၊ အစရွိသျဖင့္ လဲရွိေနၾကတာပဲေလဆိုၿပီး အာရွတိုးေအာ္ပေရတာတစ္ဦး An Asian Tour Operator ဆိုၿပီး register လုပ္လုိက္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ရွည္တဲ့ ဒိုမိန္း ျဖစ္ၿပီး တခါတခါ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ေတာင္ Typing မွားႏွိပ္မိလို႕ စာလုံးေပါင္း မမွန္ရင္ ဘေလာက္က တက္မလာတာ ကို ခဏခဏ စိတ္ပူရပါေသးတယ္။ :)

ကုိယ္ပိုင္ဘေလာက္
ကုိယ္ပိုင္ဘေလာက္ေတာ့ ရွိပါၿပီ ဘာ စ ေရးရမယ္ မသိေသးေတာ့ ကိုယ္လက္ရွိေရာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ နဲ႕ ေလာေလာ အေျခအေနကိုေရးမယ္ ဆိုၿပီး ပထမဆုံး ပို႕စ္ အျဖစ္ Malaysia Truly Asia ကို ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ စၿပီး တင္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ေလာက္ အဂၤလိပ္လို ပဲေရးခ်င္ သလိုပဲ ေရးလာခဲ့ ၿပီးေတာ့ ဘေလာက္ေတြ ကိုသြားဖတ္ျဖစ္ခဲ့ရင္ AATO ဆိုၿပီး cbox မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ကြန္မန္႕ မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လင့္ခ်န္ခဲ့ၿပီး အဂၤလိပ္လိုပဲ ႏွဳတ္ဆက္၊ ကြန္မန္႕ ေပး လုပ္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ AATO ဆိုတဲ့ ဘာမသိညာမသိ ဘေလာက္ ကို တေယာက္စ ႏွစ္ေယာက္ စ မ်က္စိလည္ လမ္းမွားၿပီး ေရာက္လာၾကပါတယ္။ ပထမဆုံး ကြန္မန္႕ ကို ေတာ့ nang ဆုိတဲ့ တေယာက္ က်ေနာ့္ ရဲ႕ ၅ ပုဒ္ေျမာက္ ပို႕စ္မွာ လာေပးသြားပါတယ္။ သူ႕ ၾကည့္ရတာ တခါပဲ ေရာက္ၿပီး ေနာက္ဘယ္ေတာ့ မွမလာေတာ့ ဘူးလို႕ မ်ား ဆုံးျဖတ္ထားသလား မသိဘူး၊ ေနာက္ပိုင္း မွာ ထပ္မေတြ႕ ရေတာ့ပါဘူး။


ေနာက္ ပထမဆုံး သူငယ္ခ်င္း ျပည္တြင္းက လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ Frankie Nyi Nyi လာ မန္႕ ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ မငယ္ႏိုင္က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေ၀ဖန္တိုက္တြန္းလို႕ ျမန္မာလို ပထမ ဆုံး ပို႕စ္ ကို မေလးေျမစုေပါင္းဘေလာက္ မွာ ေရးခဲ့ပါတယ္။ စေပ့စ္ ဘားေတြ အမ်ားႀကီးျခားထာားတဲ့ ပို႕စ္ ကို အခု ျပန္ၾကည့္ေတာ့ ရယ္စရာႀကီး လိုျဖစ္ေနပါတယ္။ မေလးရွားက ဘေလာက္ဂါေတြ ျဖစ္တဲ့ ကိုလတ္ နဲ႕ တက္လူငယ္ (စံလင္းထြန္း) တို႕ နဲ႕ ဖုန္းေျပာျဖစ္ပါတယ္။ Craton နဲ႕ Neo၊ တို႕ ကို လူခ်င္း ပထမဆုံးေတြ႕ ဖူးၿပီး အရင္းႏွီးဆုံး ေတြျဖစ္သြားပါတယ္။ သဇင္ဏီ၊ န႕ဲ႕ သဥၨာ တို႕ ကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတြ႕ ျဖစ္ေပမယ့္ျမန္မာျပည္ျပန္သြားတဲ့ ညေလး နဲ႕ ဏီလင္းညိဳ၊ ေနာက္ ေနေဇာ္လင္း၊ ဆရာမ်ိဳးဟန္ကို၊ ၿဖိဳးေ၀တိုး၊ Stupid Deno၊ အုပ္ႀကီး၊ ကိုေဇာ္၊ ၿဖိဳးေမာင္ေမာင္၊ ရဲထြန္းေဇာ္ တို႕ ကိုေတာ့ အခုထိ မေတြ႕ ဘူးေသးပါဘူး။ အရမ္းခင္ဖို႕ ေကာင္းတဲ့ ရဲရင့္နီ နဲ႕ အိမ္ဂ်ယ္ရွိတ္ပါဆိုတဲ့ သီခ်င္းဆိုေကာင္းတဲ့ ဘေလာက္ဂါ မေလး တို႕ ကို ေတာ့ Craton ကပဲ မိတ္ဆက္ေပး လို႕ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမေတြလို အရမ္းခ်စ္ အရမ္းခင္ၾက ပါတယ္။ ပိတ္ရက္ဆိုရင္ အိမ္မွာ စုၿပီး ခ်က္ၾကျပဳတ္ၾက စားၾက ေသာက္ၾက။ ၿပီးရင္ သီခ်င္းဆို၊ ဂစ္တာတီး၊ ေရကူး ေပ်ာ္စရာႀကီး။


စကၤာပူကလာလည္တဲ့ ေတာင္ငူသား၊ ေဘဘီ၀ိုင္း၊ မက္မက္ တို႕ ကို တသီးတျခားစီ သြားေတြ႕ ၾကၿပီး၊ အိျႏၵာ၊ မယ္ကိုး၊ ရီႏိုမာန္ တို႕ ကိုေတာ့ Craton၊ အိုက္ခီေလာက္၊ စစ္မင္းညိဳ၊ အိမ္ဂ်ယ္ရွိတ္ပါ၊ ဏီအဲ၀ိုင္ တို႕ နဲ႕ တစ္ေပ်ာ္ႀကီး ဆုံျဖစ္ၾကပါတယ္။ အိမ္မွာ ပဲ ရီႏိုမာန္ရဲ႕ ေမြးေန႕ လုပ္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္က မေနာ္ဟရီကို ပါဖုန္းဆက္ၿပီး ႏွုတ္ဆက္ၾက၊ အမွတ္တရ ဓါတ္ပုံေတြရိုက္ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အၿမဲသတိရစရာ ေတြပါပဲ။ Craton ကိုဘေလာက္ဂါ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ခ်စ္ၾကေတာ့ သူနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားႀကီး လူခ်င္းေတြ႕ ခင္မင္ခြင့္ရခဲ့တာပါပဲ။ စကၤာပူကေန မေလးရွားကို ကထိန္အလွူ လာလုပ္လို႕ ေတြ႕ခြင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးခြင့္ရ႕တာ ကေတာ့ အစ္မခ်စ္ၾကည္ေအး တို႕ ဇနီးေမာင္ႏွံ နဲ႕ Sonata-Cantata ဖန္တီးရွင္ အစ္ကိုဧရာနဲ႕ အစ္မသီတာ တို႕ မိသားစု တို႕ ကို ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ေတြ႕ ခြင့္ႀကံဳခဲ့ပါတယ္။ Craton နဲ႕ က်ေနာ္တို႕ မိသားစု အစ္ကိုေတြ အစ္မေတြ တည္းတဲ့ ဟိုတယ္ကို နာရီ၀က္ေလာက္ ကားပတ္ေမာင္း ၿပီးမွ ရွာေတြ႕တာ။ အမွန္က အဲဒီဟိုတယ္နားမွာပဲ တ၀ဲ၀ဲ လည္လည္ျဖစ္ေနခဲ့တာကိုး။ မေလးရွား (အထူးသျဖင့္ ေကအယ္) က ဟိုတယ္ ေတြကိုနာမည္ နဲ႕ တည္ေနရာကို သူတို႕ လုိကယ္ေတြထက္ ပိုၿပီး မွတ္မိၿပီးသိေနတတ္တဲ့ က်ေနာ္ အစ္မခ်စ္တို႕ တည္းတဲ့ ဟိုတယ္ကိုက်မွ ေတာ္ေတာ္နဲ႕ ရွာမေတြ႕ တာကလား။ ေတြ႕ေတာ့ ညသန္းေခါင္ယံ ေလာက္ အထိ ေလာ္ဘီဘားမွာ ထုိင္စကားေျပာေနၾက ၿပီး တျခားဧည့္သည္ေတြကို အားနားလို႕ သာစကားျဖတ္ၿပီး ျပန္လာၾကရတယ္။ :)

တခ်ိန္ထဲလို အြန္လိုင္းမွာ ခင္မင္ရင္းႏွီးရတဲ့ ပဒိုမန္းကိုကို၊ အစ္မေရႊစင္ဦး၊ မၿဖိဳး (ၿဖိဳးၿဖိဳးလွုိင္ရဲ႕ My World)၊ မေခ်ာ (အစိမ္းေရာင္လြင္ျပင္)၊ rose of sharon (အေနာေနာ္ေဖာ)၊ ဥမၼတကခ်စ္သူ အစ္မကိ၊ မမီ မယ္လိုဒီေမာင္၊ KP3၊ အျဖဴေရာင္နတ္သမီး၊ ေတာက္ပၾကယ္စင္။ အၿမဲလိုခဏခဏ ေရာက္ျဖစ္တဲ့ ဘေလာက္ေတြ ထဲမွာ ျပည္သူ႕ အခ်စ္ေတာ္ ခင္ဦးေမ၊ ကိုပီတာ၏အေတြးပုံရိပ္၊ ျမစ္က်ိဳးအင္း ကိုပိုင္၊ လသာည၊ သူႀကီးမင္း ကိုကိုေမာင္ (ပန္းရနံ႕)၊ ကိုႀကီးေက်ာက္ (ေရႊရတုမွတ္တမ္း)၊ Mon Petit Avatar၊ Young Gun၊ ဆင္တဲကေဖး၊ ဆန္နီေနမင္း၊ သီရိလကၤာေရာက္ရဟန္းေတာ္မ်ားဘေလာက္၊ ေငြလမင္း၊ သက္တန္႕ခ်ိဳ၊ ေခ်ာေမာခန္႕ညားတဲ့ ဆရာကိုဟန္ၾကည္၊ အိန္ဂ်ယ္လွုိင္၊ ၿငိမ္းႏိုင္၊ ဂ်ပ္စမင္းေတာင္ႀကီး၊ ကာဗူလီ၀ါလား ကိုေမာင္ေမာင္ (အာဖဂန္) တို႕႕ အျပင္ ခင္မင္ရတဲ့ ေၾကာင္တသင္း ကိုကိုလတ္၊ ေမာင္မ်ိဳး၊ မိုးယံ၊ ကိုထြဋ္၊ ရဲထြန္းေဇာ္ အားလည္းေကာင္း၊ Crystal ရဲ႕ ဘ၀ရဲ႕ စာမ်က္ႏွာမ်ား၊ ဗြီဒီယိုရီဗ်ဴးေတြေရးတဲ့ မေဗဒါရဲ႕ေဗဒါလမ္း၊ ေမသိမ့္သိမ္ေက်ာ္၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းက ကိုဆန္း၀င္း၊ ရုရွားကမီးျပတိုက္၊ အေတြ႕ အႀကံဳေတြဗဟုသုတမွ်ေ၀ေပးေနတဲ့ အာဖရိက က ေဒါက္တာစိုးျမင့္ (ေမ့ေဆး)၊ အစ္မငယ္ႏိုင္ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္း မေဗဒါ၈၈ နဲ႕ ဟိုတေလာက ဘာလီကို ေရာက္လာေပမယ့္ မေတြ႕ လိုက္ရတဲ့ ဒိုင္ယာရီေရးတဲ့ ဂ်ပန္က ၾကည္ၾကည္ အားလုံးကို စိတ္ထဲကရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ ေနပါတယ္။ နာမည္မပါလို႕ ေတာ့ စိတ္မဆိုးၾကပါနဲ႕ မွတ္မိသေလာက္ ေရးရတာမလို႕ ပါ။ အင္ဒိုနီးရွားက ဘာလီကၽြန္းကို လာလည္ရင္ ပင္လယ္စာ အကင္ေတြ အမ်ားႀကီးေကၽြးၿပီး ေနရာ အႏွံ႕ လိုက္ပို႕ပါမယ္။ ။

အားလုံးကိုခင္မင္ေလးစားစြာျဖင့္.....။
AATO



မွတ္ခ်က္။ ။ ဘယ္သူ႕႕ ကိုမွ ဆက္မတဂ္ေတာ့ပါဘူး။ အားလုံးလိ္ုလိုလဲ ေရးထားၾကလို႕ က်ေနာ္တစ္ေယာက္ပဲ ေရးဖို႕က်န္ပါေတာ့တယ္။ အေပၚဆုံးက Warning စာသား က က်ေနာ့္ အိုင္ဒီယာ ကို ဒီေရ ပုံေဖာ္ေပးထားတာပါ။ စာလုံး အသုံးမွားေနတာ အခု မွသတိထားမိလို႕ ျပန္ျပင္လိုက္ ရတယ္:P













ဒုတိယပိုင္း ေဖ်ာက္ထားမည္႕စာ

ဆက္ဖတ္ၾကည္႔မယ္...

Tuesday, August 2, 2011

သန္႕ရွင္းေသာ ပ်ံသန္းသူ (The Holy Flyer)

ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႕ ၏ နမိတ္အယူ အဆ

အိမ္၌ ထြန္းထားေသာ မီးခြက္ ႐ုတ္တရက္ ၿငိမ္းျခင္း၊ အိမ္ေျမႇာင္က်ျခင္း၊ စုတ္ထုိးျခင္း၊ မေကာင္းေသာ အိမ္မက္ မက္ျခင္း၊ လင္းတ နားျခင္း၊ ငွက္ဆုိး ထုိးျခင္း၊ ရြာတြင္းသုိ႔ ေတာတိရစၦာန္ ၀င္ျခင္းစသည္တို႕ ကို အတိတ္ဆုိး နိမိတ္ဆုိးဟု ျမန္မာလူမ်ိဳး တို႕ ရုိးရာ အစဥ္ အလာအတိုင္း လက္ခံ ယုံၾကည္ ထားၾကသည္။ အမွန္မွာ အေၾကာင္းတခုခုေၾကာင့္ (ဥပမာ ေလတိုက္ေသာေၾကာင့္) ထြန္းထား ေသာ မီးခြက္ ၿငိမ္း သြားႏိုင္သလို၊ အိမ္ေျမွာင္ အခ်င္းခ်င္း စုတ္ထိုး ဆက္သြယ္ျခင္း၊ စိတ္စြဲ မွုု တခုခု ေၾကာင့္ အိမ္မက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး မက္ႏိုင္ျခင္း မ်ား ရွိႏိုင္ပါသည္။ လင္းတ ငွက္တို႕ ေခတၱနား ခိုသည္မွာလဲ အေကာင္ ေသတခုခု ျမင္၍ သို႕ မဟုတ္ အျခား အေၾကာင္း တခုခုေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။၊ ငွက္ဆိုး ဟု အေခၚခံရသည့္ (လင္ေကာင္ပိုး သို႕မဟုတ္ မိန္) ကို ဒုနိမတိၱ (နမိတ္မေကာင္း သည့္ ငွက္) ဟု သတ္မွတ္ထား ေသာ္လည္း အမွန္မွာ လယ္သမား တို႕ ၏ အဓိက ရန္သူျဖစ္ေသာ ၾကြက္ တို႕ ကို က်ယ္က်ယ္ ျပန္႕ျပန္႕ သုတ္သင္ ရွင္းလင္း သည့္ မိတ္ေဆြငွက္ သာ လွ်င္ျဖစ္သည္။

ဠင္းတ၊ လင္းတ၊ လဒ (အစဥ္အလာ မေကာင္းခဲ့ေလသေလာ)

Photo

“လင္းတမွုိင္မွုိင္သည္” ၊ “စာသူငယ္ ၾကား၊ လင္းတ နားသကဲ့သို႕” အစရွိ သျဖင့္ လင္းတ ကို လန္းဆန္း တက္ၾကြ မွုု မရွိျခင္း၊ ႀကီးမား ၍ အက်ည္းတန္ေသာ ငွက္ အျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ ျပန္႕ ခိုင္းႏွုင္းၾက သည္။ အေကာင္ေသ ပုပ္ စား၍ ေအာက္လမ္း၊ မေကာင္း ဆိုးရြား စသည္တို႕ ႏွင့္ ဆက္စပ္ မွုု ရွိေသာ ငွက္ အျဖစ္ ေၾကာက္လန္႕ ရြံ႕ ရွာ ၾကသည္။ က်က္သေရ မဂၤလာ မရွိေသာ ငွက္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကသည္။

“And I bore you upon wings of vultures

and brought you unto me” (Exodus 19:4)"

ဟီဘရူး တို႕ ဘုရားသခင္ ေယဟိုး၀ါး ကို လင္းတ ငွက္ႏွင့္ေရြးျခယ္ ခိုင္း ႏွုိင္း ညႊန္းဆို ခဲ့ၾက ျခင္းမွာ ၄င္းငွက္ ၏ မယုံၾကည္ႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ထူးဆန္း လွသည့္ ပ်ံသန္း မွုု ပါရမီ စြမ္းပကား ကို ေလးစား သေဘာက်လြန္း ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ လင္းတငွက္ တို႕ ၏ အလြန္ျမင့္မား လွေသာ ေ၀ဟင္ မွာ အေတာင္ ေလဟုန္စီး ၿပီး ခရီး ႏွင္ႏိုင္ျခင္း ကို အားက်လြန္း ေသာေၾကာင့္ ခ်ီးမြန္း ညႊန္းဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။ အမွန္ တကယ္လဲ လင္းတငွက္ မ်ား ဟာ ယုံၾကည္ ႏိုင္စရာ မေကာင္းေလာက္ ေအာင္ ထူးဆန္း ေသာငွက္ မ်ားျဖစ္ ၿပီး ကမာၻ႕ သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္ ၏ ယဥ္ေက်း မွဳ႕ နယ္ပါယ္ အသီးသီး မွာ အေရးပါေသာ ငွက္ အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့ သည္။ လြတ္ေျမာက္ရာ က်မ္း (Exodus 19:4) မွာ ဂ်ိမ္းစ္ ဘုရင္ (King James) ၏ အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္ အဆိုမွာ လင္းယုန္ငွက္ (Eagle) အျဖစ္ ျပန္ဆိုထား ေသာ္ျငား မူလဟီဘရူးဘာသာ ျဖင့္ေရးထားေသာ (Nesher) ၏ အဓိပၸါယ္ အမွန္မွာ လင္းတ (Vulture) သာ ျဖစ္သည္။

Photo

ေျမာက္ အေမရိက တိုက္ရွိ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စု မ်ား အတြက္မွာမူ လင္းတ ငွက္သည္ မ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခုလုံး ကိုကိုယ္စား ျပဳေသာ ျမင့္ျမတ္သည့္ တိရိစာၦန္ (Totem Animal) ျဖစ္သည္။ လင္းတငွက္ သည္ စိတ္၀ိဉာဥ္ ရွင္းသန္႕ေစျခင္း ကို ကိုယ္စား ျပဳၿပီး၊ အခက္အခဲ မ်ား ကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ရင္ဆိုင္ ႏိုင္ေစေသာ ခြန္အား ကို ေပးသည္ ဟု ယုံၾကည္ ၾကသည္။

လင္းတ ငွက္သည္ ေရွးေဟာင္း အီဂ်စ္ ႏိုင္ငံ၏ ယဥ္ေက်း မွု႕ ဓေလ့ထုံးစံ မ်ား မွာလည္း အေရးပါေသာ အခန္း က႑ မ်ား ၌ ပါ၀င္သည္။ တန္ခိုးႀကီး အႀကီးဆုံး ႏွင့္ အထင္ရွားဆုံး အီဂ်စ္ နတ္ဘုရား မ်ား ၌ တစ္ပါး အပါအ၀င္ ျဖစ္ေသာ မြတ္ (သို႕ မဟုတ္) နကၡဘတ္ (Mut or Nekhbet) နတ္ဘုရား မသည္ ႀကီး မား က်ယ္ျပန္႕ ေသာ ေတာင္ပံ ႏွစ္ဘက္ ရွိၿပီး လင္းတ ငွက္၏ ဦးေခါင္း ပုံသ႑န္ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။

ကမာၻေပၚတြင္ လင္းတ မ်ိဳးရင္း၊ မ်ိဳးစိတ္ေပါင္း မ်ားစြာ ရွိေသာ္လည္း လားရာ အေျခခံ တူညီမွု႕ ႏွစ္ရပ္သာ ရွိသည္။ တစ္မ်ိဳးမွာ သိမ္း၊စြန္၊လင္းယုန္ အႏြယ္၀င္ ျဖစ္ေသာ ကမာၻေဟာင္းလင္းတ (Falconiformes or Old World Vultures) ႏွင့္ ခရုတုတ္၊ ငွက္က်ား စသည့္ ေရငွက္ႀကီး မ်ား ႏွင့္ အမ်ိဳးေတာ္သူ ကမာၻသစ္လင္းတ (Ciconiiformes or New World Vultures) တို႕ျဖစ္သည္။


ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏွင့္ လင္းတ

ကမာၻအရပ္ရပ္ရွိ အခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံမ်ား တြင္ လင္းတငွက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ တျခား ေတာရိုင္း တိရိစာၦန္ အခ်ိဳ႕ နည္းတူ မ်ိဳးတုန္းသြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ တြင္လည္း မ်ားစြာ ေသာ ငွက္မ်ိဳးစိတ္မ်ား၊ ေတာရိုင္း တိရိစာၦန္မ်ား မ်ား မ်ိဳးတုန္းခဲ့ၿပီး၊ မ်ိဳးတုန္း အႏၱာရယ္ ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ေနရ သည့္ အေရအတြက္ မ်ားစြာ ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ရွင္သန္က်က္စား ခဲ့ေသာ ဘဲေခါင္းပန္းေရာင္ (Pink-headed Duck) မွာ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ား ကတည္းက ၀မ္းနည္းဖြယ္ ရာ ကမာၻ႕ေျမေပၚ မွ ေပ်ာက္ကြယ္ ခဲ့ရေပၿပီ။

သဘာ၀ ပါတ္၀န္းက်င္ ကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူ၊ ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႕ အျပားရွိ ေတာနက္ မ်ား သို႕ အပင္ပန္းခံ၊ စိတ္အား ထက္သန္စြာ ေလ့လာ သုေတသန ျပဳေနသူ တစ္ဦး ၏ ေဆာင္းပါး မွတ္စု ကို အရင္း အတိုင္းတင္ျပလုိက္ပါသည္။

Ref:

- V- Vutures (Nature’s Nobel Caretaker) by Turkey Vulture Society

- E- Wikipedia


ကိုႏိုင္လင္း (WCS) ဟုူးေကာင္း၊ တႏိုင္းေဒသ (လင္းတ ၊ ငဟစ္ဗိုက္ျဖဴ ႏွင့္ တျခား ရွားပါး သားငွက္ တိရိစာၦန္ မ်ား ကို ကြင္းဆင္း သုေတသန ျပဴ စာရင္းေကာက္ေနသူ) ၏ မွတ္စု ေဆာင္းပါး

ယခု လက္ရွိျမန္မာ ႏိုင္ငံ တြင္ က်က္စား ေနထိုင္ေသာ လင္းတ မ်ိဳးစိတ္ (၆) မ်ိဳးရွိသည္။ ၄င္း တို႕ အနက္ လင္းတမ်ိဳး စိတ္ သုံး မ်ိဳး မွာ ေဆာင္းခိုငွက္ (Migrating Bird) ျဖစ္ၿပီး က်န္သုံး မ်ိဳးမွာ ဌာေနငွက္ (Resident Bird) ျဖစ္ၿပီး ကမာၻေပၚတြင္ မ်ိဳးသုဥ္းရန္ အလြန္နီးကပ္ေနေသာ အေျခအေန (Critical Endangered) ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ ေနရသည္။ ထိုမ်ိဳးစိတ္ တို႕ မွာ

၁။ လင္းတ ၿမီးရင္ျဖဴ (White-rumped Vulture Gyps bengalensis)

၂။ ႏွုတ္သီးလုံးေခ်ာ လင္းတ (Slender-billed Vulture Gyps tenuirostris)

၃။ ဦးေခါင္းနီ လင္းတ (Red-headed Vulture Aegypius clvus) တို႕ ျဖစ္သည္။ ယင္းငွက္ မ်ိဳးစိတ္မ်ား အနက္ မွ လင္းတၿမီးရင္းျဖဴ အေၾကာင္း ကိုတင္ျပခ်င္သည္။

လင္းတၿမီးရင္းျဖဴ သည္ ျမန္မာ၊ ပါကစၥတန္၊ အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလားေဒရွ္၊ နီေပါ၊ ဘူတန္၊ ထိုင္း၊ လာအို၊ ကေမာၻဒီးယား၊ ဗီယက္နမ္၊ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏွင့္ အီရန္ ႏိုင္ငံမ်ား တြင္ ေနထိုင္က်က္စားလ်က္ရွိသည္။ ယခင္က တရုတ္ ႏွင့္ မေလးရွား ႏိုင္ငံ တို႕ တြင္ ယခု အခါ မေတြ႕ ရွိရေတာ့ သျဖင့္ မ်ိဳးသုဥ္း ေပ်ာက္ကြယ္ သြားၿပီဟု ယူဆရသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ ေရွးယခင္က ႏိုင္ငံ တ၀ွမ္း ေတြ႕ ရွိခဲ့ရေသာ္လည္း ယခု အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း (ကခ်င္ျပည္နယ္)၊ အေနာက္ပိုင္း (ရခိုင္ ႏွင့္ ခ်င္း ေဒသ) ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း တြင္ သာ ေတြ႕ရေတာ့သည္။ သို႕ရာတြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ဟူးေကာင္းေဒသႏွင့္ အင္းေတာ္ႀကီး ေဒသတစ္၀ိုက္ တြင္သာ ေပါမ်ားစြာ ေတြ႕ ႏိုင္ေသးသည္။

Photo by Naing Lin (WCS) © Copy Right

လင္းတၿမီးရင္းျဖဴသည္ အထ ေႏွးေကြးေသာ ငွက္မ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး သင့္ေတာ္ေသာ အပူရွိန္ ရရွိသည့္ အခါမ်ားတြင္ သာ ပ်ံ ၀ဲၿပီး အစာရွာႏွုိင္သည္။ ေလဟုန္စီး ပ်ံ၀ဲေနေသာ အခါတြင္ ျမင္ရေသာ အေသေကာင္ ကို ေအာက္သို႕ ထိုးဆင္း ၍စားေလ့ ရွိသည္။ လင္းတ တို႕ သည္ အစာ ရွိရာ ပါတ္၀န္းက်င္ ရွိ သစ္ပင္ႀကီးမ်ား ေပၚတက္၍ နားလိုက္၊ အစာရွိရာ ေအာက္သို႕ ဆင္း၍ စားလုိက္ လုပ္ေလ့ရွိသည္။ လူသူ အေႏွာက္ အယွက္မ်ား ရွိပါက တေနကုန္ အစာမစားျဖစ္ေတာ့ ပဲ နီးစပ္ရာ သစ္ပင္ ႀကီးမ်ား ေပၚတြင္ ညအိပ္နား ၾကသည္။ ေဆာင္းတြင္းအခါတြင္ နံနက္ပိုင္း ၌ ျမဴမ်ား ဆိုင္းေနပါက ျမဴကင္းရွင္း ၿပီး ေနေရာင္ ျခည္ ေကာင္းစြာ ရသည့္ အခ်ိန္ကို ေစာင့္ ၍ ၄င္း အခ်ိန္မွ သစ္ပင္ေပၚမွ ဆင္းသက္ အစာ စားေသာက္ၾကသည္။ အစာစားၿပီးခ်ိန္ တြင္ အနီးအနား ၌ ေရအိုင္၊ ေခ်ာင္း၊ ေျမာင္း သည္တို႕ ရွိပါက ေရခ်ိဳးျခင္း၊ ေရေသာက္ျခင္း အေလ့အထ ရွိသည္။

လင္းတၿမီးရင္းျဖဴသည္ အသိုက္ကို အလြန္ျမင့္မားေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ား ေပၚတြင္ ေဆာက္လုပ္ၾကသည္။ အသိုက္ကို သစ္ကိုင္း၊ သစ္ရြက္ မ်ားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ၾကသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေနထိုင္က်က္စားရာ အနီး၀န္းက်င္ ရွိ လူသူအေရာက္ အေပါက္နည္း ေသာ သစ္ပင္မ်ား၊ ေခ်ာက္ကမ္းပါး မ်ားတြင္ေဆာက္လုပ္ၾကသည္။ ေအာက္တိုဘာလ မွ ဧၿပီလ အတြင္း မ်ိဳးပြားၾကသည္။ လင္းတ တစ္စုံ အတြက္ အသိုက္တစ္သိုက္ တြင္ တစ္ဥ သာဥ ၿပီး တစ္ေကာင္သာ ေပါက္သည္။ အေကာင္ေပါက္ ကေလးမ်ား ေမ သို႕မဟုတ္ ဇြန္ လ ခန္႕ တြင္ အေတာင္စုံ ၍မိဘမ်ား ႏွင့္ အတူ အစာရွာ ထြက္ႏိုင္သည္။ အေကာင္ေပါက္ မ်ား (Juvenile) မွာအရြယ္ ေရာက္ၿပီး အေကာင္ႀကီးမ်ား (adult vulture) မ်ားႏွင့္ မတူပါ။ အရြယ္ေရာက္ရန္ သုံး ႏွစ္မွ ေလး ႏွစ္ အထိ ၾကာျမင့္ ပါသည္။ ထို အခ်ိန္မွသာ မိတ္လိုက္ ျခင္း၊ မ်ိဳးပြားျခင္း တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ ႏုိင္ၾကသည္။

ရင္ဆိုင္ေနရေသာ အႏၱာရယ္မ်ား

ေရွးယခင္က လင္းတငွက္မ်ား ကို ေပါမ်ားစြာ ေတြ႕ ရွိရၿပီး ယခုအခါ လြန္စြာ ရွားပါး သြားသည္ ကို သတိျပဳမိၾကေပလိမ့္ မည္။ အလြန္ရွားပါးသြား ရေသာ အဓိက အေၾကာင္း အရင္းမွာ လင္းတငွက္မ်ား ေနထိုင္ရာ ေနရာမ်ား ပ်က္ဆီး ဆုံးရွုံးသြား ျခင္း၊ ၄င္းတို႕ အသိုက္ေဆာက္ မ်ိဳးပြားသည့္ အပင္မ်ား ဖ်က္စီးခံရျခင္း (ေတာင္ယာခုတ္၊ ေတာမီးရွုိ႕၊ သစ္ထုတ္)၊ လူတို႕၏အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ (ဖမ္းစီး၊ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အဆိပ္သင့္၍ ေသဆုံးေသာ အေကာင္မ်ား ကို စားသုံးမိျခင္း) တို႕ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

အိႏၵိယ၊ နီေပါ ႏွင့္ တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ ကၽြဲႏြား ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး (အေယာင္က်ေဆး) အျဖစ္ အသုံးျပဳေသာ Declofenac (non-steroidal anti-inflammatory drug) ေဆးမ်ားေၾကာင့္ လင္းတ အမ်ားအျပား ေသဆုံးခဲ့ ေသာ ျဖစ္ရပ္ မ်ားရွိသည္။ ၄င္းေဆးထိုးထား ေသာ ကၽြဲႏြား အေသမ်ား ကို လင္းတမ်ား စားသုံး မိပါက ေက်ာက္ကပ္မ်ား ပ်က္စီး ကာ ေသဆုံးၾကရသည္။ သို႕ ျဖစ္၍ အဆိုပါႏိုင္ငံ မ်ား မွာ ၄င္းေဆး ျပည္တြင္းသို႕ တင္သြင္းခြင့္ ကို ပိတ္ပင္ထားၾကသည္။ ၀မ္းေျမာက္စရာ အခ်က္မွာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ လင္းတမ်ား က်က္စားရာ ေဒသတ၀ိုက္ရွိ ကၽြဲႏြား မ်ားတြင္ အဆိုပါေဆး သုံးစြဲျခင္း ကိုမေတြ႕ရေသးေပ။

လင္းတငွက္မ်ားသည္ အပုပ္၊ အသိုးမ်ားကို စားေသာေၾကာင့္ လူသား အမ်ားစု သည္ အလြန္ရြံရွာ ဖြယ္ရာ ေကာင္း ေသာ ငွက္၊ အတိတ္နမိတ္ မေကာင္း ေသာငွက္အျဖစ္ ေရွး ယခင္ကာလမ်ားမွ စ၍ ယခု အခ်ိန္ အထိ ထင္ျမင္ ယူဆၾကပါသည္။ လူသားမ်ားသည္လည္း အသားမ်ား ကိုစားသုံးၾကၿပီး အကယ္၍ အနံ႕ထြက္ ေနပါက ဆားမ်ားျဖင့္ နယ္၍ အေျခာက္ခံ စားၾကၿပီး၊ တခါတရံ အနံ႕ ေပ်ာက္ေအာင္ ဟင္းခတ္ အေမႊးအႀကိဳင္မ်ား ျဖင့္ စားသုံးၾကပါသည္။ လူႏွုင့္ လင္းတငွက္ မ်ားသည္ အသားစားတာျခင္း အတူတူျဖစ္ၿပီး မပုပ္မသိုးခင္ ႏွင့္ ပုပ္သိုးၿပီး အခ်ိန္ အနည္းငယ္မွ်သာ ကြားျခားသည္။ လင္းတငွက္ မ်ားသည္ ၄င္းတို႕ အသက္ရွင္ သန္ရပ္တည္ေရး အတြက္ အပုပ္၊ အသိုးမ်ား ကိုစားသုံးၾကေသာ္လည္း လူသားမ်ား၏ လူမွုေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး စသည္တို႕ ကို ေႏွာက္ယွက္ ဖ်က္စီးျခင္း လုံး၀ မရွိေပ။ လူသားတို႕ အတြက္ ေရာဂါျဖစ္ လာႏိုင္စရာ ရွိေသာ အပုပ္ အသိုး အန႔ံ အသက္မ်ား ကို ရွင္းလင္း ေပးျခင္း ျဖင့္ ေက်းဇူး ျပဳသည္။

လူသားမ်ား အေနျဖင့္ ေရွးရိုးအယူအဆ မ်ား ကို စြဲကိုင္၍ မိမိတို႕ ထက္ အသိဥာဏ္ အလြန္နည္းပါး ေသာ တိရိစာၦန္ မ်ား (လင္းတ၊ လင္ေကာင္ပိုး၊ ေျမေခြး စသည္) တို႕အေပၚ တဘက္သတ္ ထင္ျမင္ယူဆ ခ်က္မ်ား မရွိသင့္ေတာ့ ပါ။ ေရွးရိုးစြဲ အယူ အဆ အမ်ားစု မွာ အသုံး၀င္ေသးေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕ အဓိပၸါယ္ မဲ့ အယူအဆမ်ားကို လက္ရွိေခတ္၊ အေျခအေနမ်ား ႏွင့္ ယွဥ္၍ အျမင္မွန္သို႕ ေျပာင္းလဲသင့္ ပါသည္။ ေျပာင္းလဲ ရန္လဲ လိုအပ္လာပါသည္။ လူတို႕ ၏ အတိတ္နမိတ္ မေကာင္း ေသာ ငွက္ အျဖစ္ထင္ျမင္ သတ္မွတ္ခံရျခင္း သည္ လင္းတငွက္ မ်ိဳးမ်ား ေလ်ာ့နည္း လာရျခင္း ၏ တြန္းအားတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ ၏ လင္းတမ်ား ေနထိုင္က်က္စား ရာ တ၀ိုက္ရွိ ေဒသခံ မ်ား ကို ေမးျမန္းၾကည့္ ရာ အမ်ားစု မွာ လင္းတ ကို နမိတ္မေကာင္း ေသာငွက္ဟု မယူဆပဲ ေက်းဇူးရွင္ငွက္ ဟု သတ္မွတ္ၾကတာ သိရသည္။ အေၾကာင္းမွာ ၄င္းေဒသခံ တို႕ ၏လယ္ယာမ်ား တြင္ ေသဆုံး ေနေသာ ကၽြဲႏြား မ်ားကို ရွင္းေပးျခင္း ျဖင့္ ေဒသခံ မ်ားကို အကူအညီေပး၍ ျဖစ္သည္။ ၄င္းေဒသတြင္ ကၽြဲႏြား မ်ားကို တျခားေဒသမ်ားကို တင္းကုတ္ျဖင့္ ထားျခင္း၊ လူျဖင့္ ထိမ္းေက်ာင္း ျခင္း မျပဳပဲ အမွတ္အသား ထား၍ ေတာတြင္းသို႕ လႊတ္ထားေလ့ ရွိၿပီး လိုအပ္ေသာ အခါတြင္မွ လိုက္ေကာက္ေလ့ ရွိသည္။ လင္းတ မ်ား ေကာင္းကင္တြင္ ပ်ံ၀ဲ ေနသည္ ကို သြားၾကည့္ ျခင္းျဖင့္ မည့္သူ႕ ကၽြဲႏြား ေသေက် ပ်က္စီး ေနသည္ ကို သိရွိႏိုင္သည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္ နယ္တြင္ ေဒသခံ မ်ား၏ လင္းတမ်ား အေပၚ မေကာင္း မျမင္ျခင္း၊ အေႏွာက္ အယွက္ မေပးျခင္း၊ မိတ္ေဆြ က့ဲသို႕ သေဘာထားျခင္း တို႕ ေၾကာင့္ ယခုအခ်ိန္ အထိ အျခားေဒသမ်ား ထက္ ေပါမ်ားစြာ ေတြ႕ ရွိေနရျခင္း ျဖစ္သည္။

Photo by Naing Lin (WCS) © Copy Right

ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ျခင္း

လင္းတၿမီးရင္း ျဖဴသည္ ယခင္က အေကာင္အေရ အတြက္ သန္းေပါင္း မ်ားစြာ ရွိႏိုင္ေသာ္လည္း ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း တြင္ ေသေက် ပ်က္စီး မွုု အလြန္မ်ား ျပားလာသျဖင့္ အေကာင္ အေရအတြက္ လ်င္ျမန္စြာ ေလ်ာ့က် လာခဲ့ရာ ယခုအခါ ကမာၻေပၚတြင္၂၅၅၀ မွ ၉၉၉၉ အတြင္းသာ က်န္ရွိေတာ့ သည္ဟု ခန္႕မွန္းၾကၿပီး၊ ယင္းမ်ိဳးစိတ္အား (၅) ႏွစ္မွ (၁၀) အတြင္း စနစ္တက် ထိမ္းသိမ္းကာ ကြယ္မွဳ႕မလုပ္လွ်င္ လုံး၀ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားႏိုင္သည္ ဟု ကမာၻ႕ငွက္ ပညာရွင္ မ်ား ယူဆၾကသည္။ သို႕ ျဖစ္၍ ၄င္းငွက္မ်ိဳးစိတ္ ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ား သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား ႏွင့္ ပူေပါင္း၍ ထိမ္းသိမ္း ေရးလုပ္ငန္း မ်ား ကို နည္းလမ္းေပါင္းစုံ ျဖင့္ ျပဳလုပ္ေနပါသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္လည္း လင္းတ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား မွ အားသြန္ခြန္စိုက္ ျပဳလုပ္ေနၾကပါသည္။ လင္တမ်ား ကို ကၽြဲႏြား အေကာင္ ေသမ်ား ေကၽြးျခင္း၊ ၄င္းတို႕ ၏ အစားအစာ မ်ာူကို ျဖည့္စည္းေပးျခင္း၊ အေကာင္ အေရအတြက္ စာရင္း ေကာက္ယူျခင္း၊ ၄င္းတို႕ မ်ိဳးပြားက်က္စားရာ ေနရာေဒသမ်ား ကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္၍ သုေတသနျပဳျခင္း၊ ေဒသခံမ်ား အား လင္းတငွက္မ်ား အေပၚ ထိန္းသိမ္း ေရး အျမင္ တိုးပြားလာေစရန္ ပညာေပး အစီအစဥ္ မ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေဒသခံ မ်ား ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ၄င္းတို႕ မိ်ဳးပြား က်က္စားရာ ေနရာမ်ားကို ကာကြယ္ထန္းသိမ္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္၍ လင္းတငွက္မ်ား မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္ မသြားရန္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေနၾကပါသည္။

လင္းတငွက္ မ်ားသည္ အျခားအဖိုးတန္ သယံဇာတ မ်ားနည္းတူ သဘာ၀ တရားႀကီးမွ လူသားမ်ား အတြက္ ေပးထား ေသာ အေမြပစၥည္း တစ္ခုျဖစ္၍ ထို အေမြပစၥည္း မေပ်ာက္ပ်က္ ေအာင္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ ေရွာက္ရန္ လူသားအားလုံး ၌ တာ၀န္ရွိသည္။ လင္းတ ငွက္မ်ား ကမာၻ႕ ေျမေပၚ မွ လုံး၀ ေပ်ာက္ ကြယ္ မသြား ေအာင္ ပူးေပါင္းကာကြယ္ ထိန္းသိမ္း ၾကပါစို႕။

ႏိုင္လင္း (WCS)


ဆက္ဖတ္ၾကည္႔မယ္...

License

License
Thank you very much for visiting my blog. I really do. I am trying to write and share my knowledge, experience,information etc etc. I would be very much appreciated for your either encouraging or critical comments to my any post. Furthermore, some photos herein the posts are not mine and perhaps some information too. However I always try to credit or mention the courtesy of the respective owner and/or where I got it from. Anyway please leave your message anything regards to my blog or if you want to use any part of information from my blog. I would follow up thereafter your message, accordingly.
Contact: thomasjrlatt@gmail.com